Zdarzenia, w których uszkodzeniu ulega rdzeń kręgowy kończą się tragicznie. Sygnały z mózgu nie docierają do nerwów odpowiedzialnych m.in. za ruch i czucie ciała. W najlżejszym przypadku pacjent zostaje sparaliżowany i na zawsze związany z wózkiem inwalidzkim. Stąd naukowcy, z wiodących ośrodków naukowych na świecie, prowadzą badania, które w przyszłości mogłyby pomóc w powrocie do normalnego życia ofiarom ciężkich wypadków.

W lutym tego roku japońskie ministerstwo zdrowia zaakceptowało badania kliniczne nad metodą, z którą wiąże się duże nadzieje na przywrócenie funkcji motorycznych pacjentom z uszkodzonym rdzeniem kręgowym. Po raz pierwszy na świecie do próby leczenia uszkodzenia rdzenia kręgowego zostaną wykorzystane indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste, znane jako iPS.

Co to są za komórki? Jakiś czas temu odkryto, że wyspecjalizowane komórki somatyczne (np. komórki skóry) można „przeprogramować” tak, by zachowywały się jak embrionalne komórki macierzyste i mogły następnie przekształcić się w komórki dowolnego rodzaju np. komórki mózgowe (nerwowe i glejowe). Te „przeprogramowane” komórki nazwano właśnie indukowanymi pluripotencjalnymi komórkami macierzystymi (iPS).

Do testu mają być zakwalifikowane 4 osoby, w wieku 18 lat i starsze, które uległy wypadkowi na 14 do 28 dni przed rozpoczęciem badania i całkowicie utraciły zdolność poruszania się i czucia ciała. 2 mln. komórek iPS zostanie wstrzykniętych w miejsce uszkodzenia rdzenia kręgowego, każdemu z badanych pacjentów. Wszystkie badane osoby otrzymają też leki immunosupresyjne i przejdą rehabilitację. Badani będą obserwowani przez rok od zabiegu. W tym czasie naukowcy sprawdzą, czy iniekcje nie wywołają skutków ubocznych (w tym rozwoju nowotworu) oraz czy nowe komórki podejmą pracę jako włókna nerwowe i umożliwią pacjentom poruszanie się oraz przywrócą czucie.

We wcześniejszych doświadczeniach przeprowadzonych na małpach z uszkodzonymi rdzeniami kręgowymi, zwierzęta 6 tygodni od iniekcji iPS mogły ustać na nogach i zacisnąć palce. W 3 miesiące po doświadczeniu nie zaobserwowano u nich rozwoju guzów.

Jeśli doświadczenie powiedzie się również u ludzi, medycyna regeneracyjna zyska potężne oręże do walki z dotychczas nieuleczalnym uszkodzeniem rdzenia kręgowego, a pacjenci nadzieję na powrót do normalnego życia. Oczywiście to tylko wstępne badania kliniczne prowadzone u zaledwie kilku pacjentów. Potrzeba będzie więcej dodatkowych testów zanim metoda zostanie włączona do standardowego leczenia. Kiedy jednak testy rozpoczną się, co planowane jest na lato tego roku, przełom w medycynie regeneracyjnej będzie szeroko komentowany.